بسیاری از افراد با فکر کردن به عبارت هوش مصنوعی به یاد ربات‌ها و فعالیت‌های رباتیک می‌افتند. مخلوقات دست بشر که هیچ احساسی ندراند و همه رفتار و تفکرات آن‌ها بر پایه ریاضیات است؛ در حالی که امروزه ما در عمیق‌ترین سطح از دانش هوش مصنوعی زندگی می‌کنیم و به آن وابسته‌ایم. در همین راستا، بعضی افراد فکر می‌کنند در آینده‌ای نه چندان دور ربات‌ها قطعا جایگزین انسان‌ها می‌شوند. فیلم‌های ساخته شده براساس این موضوع، در ایجاد چنین تفکراتی بی‌تاثیر نیستند اما باید بدانید واقعیت با دنیای فیلم‌ها و کتاب‌ها بسیار فاصله دارد.
یکی از فناوری‌های انقلابی در قرن ۲۱ هوش مصنوعی است. هوش مصنوعی به تدریج بخش‌های مختلف زندگی بشر و انسان‌ها را در بر گرفته و تغییرات چشمگیری را در آن اعمال کرده است؛ به طوری که امروزه تصور زیستن بدون تکنولوژی و فناوری امکان‌پذیر نیست. این فناوری در حقیقت در حال آموختن از رفتارهای انسانی است؛ یعنی نوعی تکنولوژی که انسان در تلاش است نحوه تفکر و رفتار خود را به آن منتقل کند. در این مطلب، می‌خواهیم به بررسی شاخه های هوش مصنوعی بپردازیم و با هر یک به طور مختصر آشنا شویم. اگر به بحث تکنولوژی و موضوعات مربوط به فناوری اطلاعات علاقمند هستید، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این نوشته با ما همراه باشید.
هوش مصنوعی چیست؟
جک مک کارتی که به عنوان پدر هوش مصنوعی یا AI مشهور است، در سال ۱۹۵۶ فناوری AI را چنین تعریف کرد: دانش مهندسی ساخت ماشین‌های هوشمند. در طی سال‌های مختلف، تعریف‌های گوناگونی برای این فناوری ارائه شده است که یکی از نزدیک‌ترین تعاریف به ماهیت این فناوری عبارت است از:
توسعه سیستم‌های رایانه‌ای که می‌توانند کارهای امروزی را به روشی هوشمندانه و سریع‌تر از همیشه انجام دهند؛ مانند تصمیم‌گیری، شناخت اشیا، توانایی حل مسائل و مشکلات پیچیده و مواردی از این دست. این فناوری سطوح مختلفی دارد که شاخه های هوش مصنوعی در قالب این سطوح تعریف می‌شوند. در ادامه به بررسی سطوح فناوری AI می‌پردازیم.
سطوح هوش مصنوعی چیست؟
به طور کلی شاخه های هوش مصنوعی در سه سطح تعریف می‌شوند که عبارتند از:
هوش مصنوعی محدود یا Artificial Narrow Intelligence
- استفاده از ماشین‌ها با دامنه اختیارات و تصمیم‌گیری‌های محدود که از قبل برنامه‌ریزی شده است.
- ماشین‌ها به طور مستقل قابلیت تفکر ندارند.
- ماشین‌ها تنها می‌توانند کارهای مشخصی که برای آن برنامه‌ریزی شده‌اند، انجام دهند.
هوش مصنوعی عمومی یا Artificial General Intelligence
- این ماشین‌ها نسبت به سطح ضعیف، از هوش بالاتری برخوردارند و می‌توانند به طور مستقل تصمیم بگیرند.
- محدود به انجام کارهای از پیش تعیین شده نیستند و می‌توانند طبق تصمیمات خود عمل کنند.
- این دستگاه‌ها هنوز به مرحله ساخت نرسیده‌اند و در مرحله تحقیقات نهایی هستند.
هوش مصنوعی سوپر یا Artificial Super Intelligence
- پیش‌بینی شده است که چنین ماشین‌هایی از قابلیت تصمیم‌گیری و رفتار انسانی برخوردارند.
- چنین دستگاه‌هایی هنوز ساخته نشده‌اند و فقط در حد فرضیه هستند.
در بخش بعدی به بررسی شاخه های هوش مصنوعی پرداخته و تعریف مختصری از هر یک ارائه می‌دهیم.
شاخه های هوش مصنوعی
در ادامه شاخه‌های هوش مصنوعی را بررسی می‌کنیم. این شاخه‌ها عبارتند از:
یادگیری عمیق
این شاخه از هوش مصنوعی ویژگی‌های خاصی دارد که در ادامه می‌بینید:
- استفاده از شبکه‌های عمیق عصبی برای ارزیابی و پردازش اطلاعات و داده‌های پیچیده که ویژگی‌های متعددی هستند.
- یادگیری عمیق نسبت به یادگیری ماشین پیشرفته‌تر بوده و از آن برای تحلیل و ارزیابی داده‌ها با پیچیدگی و حجم بالا استفاده می‌شود.
پردازش زبان طبیعی از شاخه های هوش مصنوعی
این شاخه از هوش مصنوعی ویژگی‌های خاصی دارد که در ادامه می‌بینید:
- تحلیل و ارزیابی زبان انسان برای رسیدن به نتایج مختلفی که می‌توان در گسترش کسب‌وکارها از آن استفاده کرد.
- یکی از مثال‌های بارز این حوزه، توئیتر است که به کمک این روش از انتشار پست‌های مربوط به ترورسیم جلوگیری می‌کند.
- آمازون هم برای ایجاد یک تجربه لذت‌بخش و خوب از خرید باری کاربران خود نظرات مختلف را ارزیابی و متناسب با آن‌ها سیستم و فرآیند خود را تغییر می‌دهد.
رباتیک از شاخه های هوش مصنوعی
این شاخه از هوش مصنوعی هم ویژگی‌های خاصی دارد که در ادامه بررسی می‌کنیم:
- این حوزه به ربات‌ها و کاربردهای آن‌ها وابسته است.
- این ربات‌ها به کمک شاخه رباتیک هوش مصنوعی می‌توانند در فضاهای مختلف روزمره حضور پیدا کنند و با تقلید از رفتار انسانی، اعمال مفهومی از خود بروز دهند.
- یکی از بهترین مثال‌ها در این خصوص، سوفیا یک ربات انسان‌نما است که در امکان مختلف حضور پیدا می‌کند و با مردم تعامل دارد.
سیستم های متخصص از شاخه های هوش مصنوعی
این شاخه از هوش مصنوعی ویژگی‌های خاصی دارد که در ادامه بررسی می‌کنیم:
- این سیستم‌ها می‌توانند تصمیم‌گیری انسانی را به خوبی بیاموزند و در مواقع مورد نیاز آموخته‌های خود را ارائه کنند.
- برای حل مسائل پیچیده این شاخه از منطق if-then استفاده می‌شود.
- در سیستم‌های مدیریت اطلاعات و سیستم‌های پزشکی کاربردهای زیادی دارد.
منطق فازی
این شاخه از هوش مصنوعی ویژگی‌های خاصی دارد که در ادامه بررسی می‌کنیم:
- متد و روشی وابسته به محاسبات نظریه‌ای در سطوح گوناگون است.
- از منطق مشهور صفر و یک رایانه‌ها پیروی نمی‌کند.
- در حوزه‌های پزشکی کاربرد زیادی دارد و برای امور تصمیم‌گیری در این مبحث بسیار کاربردی است.
- برای مثال، از گیربکس‌های اتوماتیک و پارکینگ‌های خودرو از چنین منطقی استفاده می‌شود.
سخن پایانی
در این مطلب، درباره شاخه های هوش مصنوعی صحبت کردیم. امروزه، زندگی ما انسان‌ها تا حد زیادی به تکنولوژی و فناوری وابسته است؛ این یعنی، پیشرفت تکنولوژی به راحت‌تر شدن زندگی مردم کمک می‌کند. علوم مختلفی مانند پزشکی، کشاورزی، داروسازی و علوم دیگر به چنین فناوری‌هایی نیاز دارند تا بتوانند برای تامین نیاز جمعیت رو به رشد انسان آمادگی‌های لازم را به دست بیاورند.
