با توسعه اینترنت اشیا و فراگیر شدن تجهیزات هوشمند در سطح جامعه مفاهیم جدیدی در بین محققان مطرح شدهاند. زیرساختهای جدید تکنولوژیکی باعث ایجاد موقعیتهای جدید در اقتصاد گردیده است. اقتصاد هوشمند مفهومی است که در حوزههای مختلفی کاربرد پیدا کرده است. در چنین اقتصادی سعی میشود تا مقررات زائد و دست پاگیر حذف شوند و با هوشمندسازی کسب و کارها رونق تجاری در شرکتها ایجاد گردد.
مفهوم اقتصاد هوشمند
منظور از اقتصاد هوشمند(Smart Economy)، افزایش بازدهی با کمک فناوری اطلاعات و ارتباطات میباشد. این نوع از اقتصاد بر افزایش ارتباطات داخلی و جهانی بین شرکتها و سازمانهای مختلف تاکید دارد. توسعه دانش در کنار تجاریسازی فناوریهای نوین به اقتصاد کمک میکند تا تا توسعه پایدار شکل بگیرد. ابعاد مهم در یک اقتصاد هوشمند عبارتند از:
- حمل و نقل هوشمند
- زیرساختهای ارتباطی هوشمند
- انرژی هوشمند
- دولت هوشمند
- امنیت هوشمند
- سلامت هوشمند
- کسب و کار هوشمند
- شهروند هوشمند
تمامی مفاهیم فوق کمک میکنند تا دستیابی به اقتصاد پایدار امکانپذیر شود و توسعه زیرساختهای شهری سهولت بیشتری پیدا کند.
هوشمندسازی فرصت یا تهدید
توسعه فناوری اینترنت اشیا، تحقق هوشمندسازی را واقعیتر نموده است. فناوری اطلاعات تنها یک محصول تکوجهی نیست. بلکه محصولی است که رشد و توسعه آن میتواند بر روی سایر حوزهها نیز تاثیر بگذارد. اشیا هوشمند به زودی به کمک شبکه جهانی اینترنت، دادههای حجیم، و ذخیرهسازی ابری تواناییهای بسیاری پیدا خواهند کرد. این موضوع یک فرصت برای کسب و کارها و اقتصاد دیجیتالی خواهد بود.
امّا از طرفی دیگر، مباحث امنیت اطلاعات و حذف برخی از مشاغل به عنوان یک آسیبپذیری جدّی در اقتصاد هوشمند محسوب میشود. هویت دیجیتال، قرارداد هوشمند، مالکیت معنوی و فکری از جمله مهمترین موضوعاتی هستند که بایستی به آنها توجه ویژهای شود تا امکان هوشمندسازی اقتصاد ایجاد شود.
پیشنیازهای اقتصاد هوشمند
برای ایجاد یک اقتصاد هوشمند نیاز به ایجاد زیرساختهای مختلفی داریم. مهمترین این زیرساختها عبارتند از:
- ایجاد درگاههای خدمات مالی آنلاین
- گسترش دولت الکترونیک
- تحقق پول الکترونیک
- ایجاد هویت دیجیتال برای هریک از شهروندان
- پیادهسازی امضای دیجیتال، قرارداد هوشمند، رایگیری الکترونیک و… به منظور افزایش مشارکت شهروندان در ادره شهر
زیرساختهای اقتصاد هوشمند
سرمایه انسانی، دانش، مهارت و خلاقیت از اجزای مهم در آینده اقتصاد جهان خواهند بود. امروزه قدرت اقتصادی هر کشوری به منابع زیرزمینی، معادن، طلا و مسکوکات فلزی نخواهد بود. بلکه این نیروی انسانی توانمند خواهد بود که برای هر کشوری ارزشآفرینی خواهد کرد. به همین دلیل ایجاد زیرساختهای لازم برای هوشمندسازی میتواند هر اقتصادی را رونق دهد.
اقتصاد هوشمند که از آن به اقتصاد سبز هم یاد میشود بر پایه پژوهش و نوآوری استوار است. پویایی در اقتصاد میتواند فرصتهای کسب و کاری جدیدی را برای عموم شهروندان یک جامعه فراهم آورد.
ارکان تشکیلدهنده آینده اقتصاد جهانی
یک اقتصاد بارور و انعطافپذیر دارای ۴ رکن اصلی زیر خواهد بود:
- آموزش و تربیت
- استفاده از ساختارهای صنعتی
- افزایش انگیزههای اقتصادی
- بهبود ارتباطات و استفاده از سیستمهای ابتکاری
اقتصادی که ارکان فوق را در خود جای بدهد میتواند زنجیرهای از ارزشها را برای شرکتها و سازمانها به ارمغان آورد. انعطافپذیری اقتصادی میتواند روحیه نوآوری را در جوامع تقویت کند و بهرهوری را افزایش دهد.